Περί φιλίας

43 «Ο ΦΊΛΟΣ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑΣ ΆΛΛΟΣ ΕΑΥΤΌΣ» διότι δεν ήταν φίλοι παρά μόνο λόγω του κέρδους», 29 ενώ οι ερωτικοί φίλοι χωρίζουν «μόλις εκείνο για το οποίο ήταν μαζί παύει να υπάρχει, διότι δεν νοιαζόταν ο ένας για τον άλλον, αλλά για τα πράγματα που τύχαινε να έχει – πράγματα εφήμερα». 30 Εν ολίγοις, ο Αριστοτέλης λέει ότι από τη μια κάθε είδους φιλία απαιτεί το να επιθυμούμε το καλό του άλλου για τον άλλον καθαυτόν και από την άλλη ότι στη φιλία της ηδονής ή του οφέλους δεν νοιαζόμαστε καθόλου για τον φίλο παρά μόνο για την ηδονή ή το όφελος. Μπορούμε να κατανοήσουμε αυτές τις φαινομενικά αντιφατικές θεωρήσεις; Πράγματι, μπορούμε. Ας υποθέσουμε πρώτα ότι επιθυμώ καλά πράγματα για τον κουρέα μου, τον Τομ, στο μέτρο που μου κόβει καλά τα μαλλιά. Για τον Αριστοτέλη, αυτό σήμαινε να είμαι καλοπροαίρετος λόγω ενός από τα τυχαία του γνωρί­ σματα, εφόσον μπορεί να πάψει να μου είναι χρήσιμος –αλ­ λάζοντας πόλη, για παράδειγμα– δίχως ν’ αλλάξει καθόλου καθαυτόν: και αν συνέβαινε αυτό, η φιλία μας θα τελείωνε επίσης. Αν όμως επιθυμώ το καλό του στο μέτρο που είναι ενάρετος, η καλή μου προαίρεση βασίζεται στην ουσία του Τομ ή σε αυτό που πραγματικά είναι. Νοιάζομαι τότε για εκείνον, με σημερινούς όρους, ως «πρόσωπο» και όχι για το ένα ή το άλλο από τα χαρακτηριστικά του. Εφόσον το όφελος που απο­ κομίζω από τον Τομ δεν εξαρτάται από το ποιος είναι ως πρό­ σωπο, ο Αριστοτέλης θα έλεγε ότι δεν νοιάζομαι για τον ίδιο καθαυτόν, αλλά για τα οφέλη που προσφέρει. Αυτό όμως δεν ισχύει αν αυτό που έχει σημασία για μένα είναι η αρετή του: εφόσον η αρετή συγκροτεί αυτό που είναι ο Τομ, το να νοιά­ ζομαι γι’ αυτόν λόγω αυτής δεν σημαίνει ότι το να νοιάζομαι