Ο βίος και το έργο του Κ. Π. Καβάφη

κρουσε ο James Knowles, εκδότης του περ. Nineteenth Century στο οποίο εµφανίστηκαν και τα δύο πιο πάνω άρθρα. O Καβάφης ελέγχει τις απόψεις του James Knowles και µε έντεχνο τρόπο τον ειρωνεύεται, χωρίς βέβαια να µπορεί να φανταστεί ότι το όλο θέµα της επιστροφής των µαρµάρων επρόκειτο να έρθει και πάλι στην επικαιρότητα περίπου έναν αιώνα αργότερα: «Εν τη εξάψει του ο κ. Νώουλς τι δεν λέγει! Εκθειάζει του Έλγιν την αρπαγήν. Μυκτηρίζει τον Βύρωνα. Σχετίζει την ευτελή υπεξαίρεσιν των µαρµάρων, προς τα ένδοξα τρόπαια του Νέλσωνος. Φρονεί ότι εάν επιστραφώσιν αι αρχαιότητες αύται, πρέπει ν’ αποδοθώσιν επίσης η Γιβραλτάρη, η Μελίτη, η Κύπρος, η Ινδική – λησµονών ότι η κατοχή των χωρών εκείνων λογίζεται αναγκαία εις το Αγγλικόν εµπόριον ως και εις την ασφάλειαν ή ύπαρξιν του Αγγλικού κράτους, ενώ τα Ελγίνεια µάρµαρα εις ουδέν χρη- σιµεύουσιν άλλο ή εις τον ωραϊσµόν και πλουτισµόν τού και άνευ αυτών ωραιοτάτου και πλουσιωτάτου Βρεττανικού Μουσείου. Ψέγει του κ. Χάρισσον την ορθοτάτην παρατήρη- σιν, ότι το κλίµα του Λονδίνου φθείρει τας γλυφάς των µαρµάρων και εκφράζει τον φόβον µη εάν µετακοµισθώσιν εις Αθήνας καταστραφώσιν εν ενδεχοµένη αναφλέξει του Ανατο- λικού ζητήµατος – λησµονών ότι ο φρόνιµος άνθρωπος οφείλει να διορθώνη το ενεστός κακόν πριν φροντίση περί του µέλλοντος». Στο ίδιο θέµα θα επανέλθει ο ποιητής µε επόµενα δηµοσιεύµατά του. 3 0 Μ α ρ τ ί ο υ / 1 1 Α π ρ ι λ ί ο υ : Στην αθηναϊκή εφ. Η Εθνική δηµοσιεύεται το πεζό «Τα Ελγίνεια Μάρµαρα», που αποτελεί συντοµευµένη µορφή του αρχικού αγγλικού κειµέ- νου. 2 9 Α π ρ ι λ ί ο υ : Στην ίδια εφηµερίδα, «Νεώτερα περί των Ελγινείων Μαρµάρων», όπου µνηµονεύονται και σχολιάζονται τα όσα ανταπάντησε στον James Knowles o Frederic Harrison. Α ύ γ ο υ σ τ ο ς : Όπως πιθανολογεί ο Γ. Π. Σαββίδης, τον µήνα αυτόν ή λίγο πριν, ο Καβάφης αρχίζει να συντάσσει ένα λεξικό, «να περιµαζέψω τες λέξεις µου, προς χρήσιν µου και χρήσιν –αν ήθελαν– των φίλων». Η εργασία αυτή θα τον απασχολήσει για πολλά χρόνια, ίσως µέχρι το 1917-1918, µε συνολική συναγωγή περίπου 530 ασυνήθιστων λέξεων ή νεο- λογισµών, που συνοδεύονται και µε παραθέµατα φράσεων στις οποίες είχε συναντήσει τις λέξεις αυτές ή τους νεολογισµούς ο ποιητής. «Ένα προτέρηµα έχει η συλλογή µου, και προτέρηµα πολύ µεγάλο· τες “παραθέσεις”. Λεξικό χωρίς παραθέσεις, κατ’ εµέ, δεν είναι παρά µισό (και µήτε καν µισό) Λεξικό. Δεν αρκεί µόνον η ξηρή –και κάποτε αυθαίρετη– εξή- γησις του λεξικογράφου διά µίαν λέξιν. O συγγραφεύς, ο συµβουλευόµενος λεξικά, θέλει να δει και πώς µεταχειρίσθηκαν την λέξιν άλλοι λογοτέχναι πριν απ’ αυτόν· και ποια δύναµιν έχει ή ποια µορφή παίρνει η λέξις µέσα στην φράσι.» ( ΜΚ2 ). Τον ίδιο µήνα, συνθέτει το ποίηµα «Αλληλουχία κατά τον Βωδελαίρον». «Τούτο το ποίηµα εγκαινιάζει την πρώτην ώριµη περίοδο δηµιουργίας του Καβάφη (1891-1911). Εγκι- βωτίζει σε µετάφραση (στίχοι 7-24), χωρίς να τηρεί το µετρικό σχήµα του πρωτοτύπου, το σονέτο “Correspondances” του Baudelaire, θεµελιακό κείµενο του µυστικιστικού συµβο- λισµού.» ( Κρυµµένα ). [ 29 ] 1891 O καθηγητής K. A. Παπαζής νεκρολογεί τον µαθητή του, Mικέ Pάλλη.